Volgers

Översätta/Translate

Blogarchief

zondag 18 december 2011

Zweeds in een notendop

Nu het winter is, beleven we niet zoveel als in de zomer. We zijn natuurlijk bezig met onze hobby's, maar daar hebben we al genoeg over geschreven. Daarom nu maar eens een wat "serieuzer" onderwerp, namelijk de Zweedse taal.
 
Het Zweeds is net als het Nederlands een Germaanse taal. Er zijn dus behoorlijk wat overeenkomsten tussen het Nederlands en het Zweeds. Vooral geschreven tekst is vaak wel voor een deel te herleiden. De grote verschillen zitten in de uitspraak en de klemtoon.

De Vikingen (Noren, Denen en Zweden) hadden oorspronkelijk een gemeenschappelijke taal, het Norrön. In de loop der tijden hebben zich echter verschillende talen ontwikkeld, hoewel de Denen, Noren en Zweden elkaar redelijk goed kunnen begrijpen.
Iin Zweden worden veel dialecten gesproken, waardoor het soms toch moeilijk kan zijn om de mensen te verstaan. Ook de Finse taal komt voor, met name in Noord-Zweden door de immigratie van Finnen in de 17e eeuw. Daarnaast leven in Noord-Zweden de Sami (Lappen), die ook hun eigen taal hebben.

Het Zweedse alfabet heeft 29 letters. Naast de in Nederland bekende 26 letters heeft het Zweeds ook nog de å, ä en de ö. In tegenstelling tot wat in de reclame van de Nederlandse Energie Maatschappij wordt gesuggereerd (døen) komt de letter ø alleen in het Deens en Noors voor.

De letter W komt nauwelijks voor in het hedendaagse Zweeds. Alleen in oudere woorden komt de letter nog wel eens voor (bijv. de oude spelling van Värmland dat als Wermland werd geschreven). De W is dus vervangen door de V en de e door de ä. De letter V wordt dan ook uitgesproken als een W.

Een ander groot verschil is het gebruik van de lidwoorden. Er zijn 2 lidwoorden in het Zweeds: En voor vrouwelijke en mannelijke woorden en ett voor onzijdige woorden. Maar er is een duidelijk verschil met het Nederlands voor het gebruik bij een bepaald en onbepaald lidwoord.
Bij een onbepaald lidwoord staat met als in het Nederlands het lidwoord voor het zelfstandig naamwoord:
                     een auto = en bil       een land = ett land

Anders wordt het wanneer het een bepaald lidwoord wordt, want dan wordt het lidwoord achteraan het zelfstandig naamwoord gekoppeld:
                      de auto = bilen             het land = landet

Ook in het meervoud gebeurt er bij de bepaalde vorm anders dan in het Nederlands want:
                    de auto's = bilarna     de landen = länderna
Met name bij de onzijdige woorden komen bij het bepaalde meervoud nogal wat uitzonderingen voor. maar dat voert hier nu te ver.


De uitspraak van het Zweeds maakt het voor een buitenstaander moeilijk te verstaan en wordt door Nederlanders vaak gezien als een "grappig" taaltje. Zonder al te veel in detail te treden zal ik hier een aantal regels voor de uitspraak geven:

  • De lengte van de klinkers is anders dan in het Nederlands. Een lange klinker, dus een klinker waarop geen of slechts 1 medeklinker volgt, wordt ongeveer 2 x zo lang uitgesproken als in het Nederlands. Een korte klinker wordt net als in het Nederlands uitgesproken.
  • De o wordt veelal uitgesproken als oe, maar ook wel als de o in "kort".
  • De u wordt als korte klinker uitgesproken als de u in dubbel, bij lange klinkers als de u in vuur (dus nooit als oe, zoals in het Duits)
  • De y ligt tussen de Nederlandse i en u in.
  • De å bij korte klinkers als de o in korst, bij lange klinkers als de o in zo
  • de ä als de e in kerst
  • de ö als de eu in deur
  • de v wordt in het algemeen uitgesproken als w
  • de ch, sch, sj, skj en stj als de sj in sjouwen
  •  de "k" als een harde k als in het Nederlands, behalve als deze wordt gevolgd door de klinkers e, i, y, ä of ö, want dan wordt de uitspraak als de ch in chocolade. Een bekend voorbeeld hiervan  is de naam van de voetballer Kindvall, wiens nam moet worden uitgesproken als "Chindwal". 
  • De letters b en worden als deze aan het eind van een woord staan ook werkelijk als een b en een d uitgesproken, dus niet als een p of t zoals in het Nederlands.
Dit zijn zoal een aantal regels voor het Zweeds. Het is natuurlijk lang niet volledig, want dat is niet de bedoeling van deze blog. Maar wellicht geeft het jullie wel een beter beeld van de taal en begrijp je er iets meer van wanneer je in Zweden komt.

Hopelijk laat ik jullie nu niet in verwarring achter of heb ik jullie verveeld met dit verhaal, want het is natuurlijk voor velen wel een beetje taaie kost,


Groetjes,

Jaap




Geen opmerkingen:

Een reactie posten